Πλειστηριασμοί της 27/2/2019

"Kλείδωσε η συμφωνία κυβέρνησης και τραπεζών για την "προστασία" (βλ.αρπαγή) της πρώτης κατοικίας

Η θέσπιση του κριτηρίου του ύψους της οφειλής 

είναι η χαριστική βολή σε κάθε Νόμο Κατσέλη, 

σε κάθε Δίκαιο Προστασίας του δικαιώματος στη στέγη.

Σύμφωνα με δημοσίευμα της ΕΦΣΥΝ τα κριτήρια υπαγωγής σε καθεστώς προστασίας της πρώτης κατοικίας (και μόνο), σύμφωνα με το "διάδοχο" νόμο Κατσέλη θα είναι:

1. το ύψος της τρέχουσας οφειλής

2. το ύψος της αντικειμενικής αξίας του ακινήτου (πρώτης κατοικίας)

3. το ύψος των ετήσιων εισοδημάτων του οφειλέτη.
Τα κριτήρια 2 και 3 αφορούν την επιδότηση της δόσης του δανείου από το κράτος, εφόσον βέβαια πληρούται το πρώτο κριτήριο.

Πιο αναλυτικά:

-Η τρέχουσα οφειλή (στο σχέδιο της συμφωνίας περιγράφεται ως "το υπόλοιπο του δανείου" θα πρέπει να μην υπερβαίνει τις 130.000 ευρώ.

-Η αντικειμενική αξία του ακινήτου (πρώτη κατοικία) βάσει του νέου νόμου δεν πρέπει να υπερβαίνει τις 250.000 ευρώ. 

-Το ύψος των ετήσιων εισοδημάτων (δεν διευκρινίζεται αν συμπεριλαμβάνονται τα τεκμαρτά εισοδήματα) για 1 άτομο είναι 12.500 ευρώ, για ζευγάρι τα 21.000 ευρώ και ανά 5.000 ευρώ ανά τέκνο. Δεν διευκρινίζεται αν τα συγκατοικούντα προστατευόμενα μέλη (εκτός των παιδιών) θα συνυπολογίζονται για τον τελικό προσδιορισμό των εισοδηματικών κριτηρίων.

-Σύμφωνα με τις διαθέσιμες πληροφορίες, στο νέο πλαίσιο θα μπορούν να υπαχθούν τα δάνεια που βρίσκονται σε καθυστέρηση άνω των 90 ημερών.

- επιλέξιμοι δανειολήπτες θα υποβάλουν το αίτημα υπαγωγής ηλεκτρονικά στη διατραπεζική πλατφόρμα και θα ρυθμίσουν εξωδικαστικά τις υποχρεώσεις τους, προστατεύοντας την κύρια κατοικία τους από πλειστηριασμό.

-Στην πλατφόρμα θα εισαχθούν από τράπεζες και ΑΑΔΕ όλα τα εισοδηματικά και περιουσιακά δεδομένα του δανειολήπτη.

Τέλος,  προβλέπεται διαγραφή μέρους του δανείου (κούρεμα) όταν η αξία του υπερβαίνει το 120% της αξίας του ακινήτου. 

Περαιτέρω, στο δημοσίευμα αναφέρεται ότι:

-Τραπεζικές πηγές εκτιμούν ότι τα συγκεκριμένα κριτήρια διαμορφώνουν ένα πλαίσιο ένταξης που θα περιλαμβάνει το 80% των κόκκινων δανείων πρώτης κατοικίας.

-Στη νέα ρύθμιση μπαίνουν επιχειρηματικά δάνεια με ενέχυρο-εγγύηση την πρώτη κατοικία.

-Η κοινή πρόταση θα διαβιβαστεί στους εποπτικούς θεσμούς του τραπεζικού συστήματος με στόχο η διαδικασία νομοθέτησης να ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος Φεβρουαρίου.

Με μια πρώτη ανάγνωση ...

Οι δεκάδες κρίσιμες λεπτομέρειες, οι σκόπιμες ή μη ασάφειες του ...διαρρεύσαντος σχεδίου, και τα ψιλά γράμματα, που επίσης αποκρύβονται, θα καθορίσουν το κατά πόσο ο νέος νόμος θα καθαγιάσει τις αρπαχτικές ορέξεις των τραπεζών ή θα αποτελέσει έστω έναν κουτσουρεμένο νόμο προστασίας της κατοικίας κυρίως των πλατιών κοινωνικών στρωμάτων.

Όταν μιλάμε για αντικειμενική αξία ας γνωρίζουμε ότι η εμπορική αξία κυμαίνεται περίπου γύρω από το 55% της αντικειμενικής. Ας το θυμώμαστε όταν θάρθει η ώρα να διακρίνουμε ποιά ακίνητα θα προστατεύονται από το νέο νόμο και ποιά όχι.

Μερικά κρίσιμα ερωτήματα

-ποιές δανειακές συμβάσεις καλύπτονται; Για παράδειγμα καλύπτονται τα καταναλωτικά δάνεια;

-Ποιάς μεταχείρισης θα τύχουν οι εγγυητές των ¨κόκκινων" δανείων ;

-Το ύψος του κουρέματος θα υπολογισθεί σύμφωνα με την εμπορική ή την αντικειμενική αξία;

-Το τρέχον υπόλοιπο οφειλής των 130.000 ευρώ περιλαμβάνει και τόκους συν έξοδα ή αναφέρεται μόνο στο χρεωλύσιο (κεφάλαιο) ;

Και εδώ μπορεί να κρύβεται η μεγάλη παγίδα: Για παράδειγμα  αν περιλαμβάνονται και οι τόκοι και εφόσον το δάνειο έχει έστω μια διετία καθυστέρηση εξυπηρέτησης, κάλλιστα ένα ύψος οφειλής της τάξης των 70.000 ευρώ την 30/12/2016 θα μπορεί "άνετα" σήμερα να υπερβαίνει ακόμη και τις 130.000 ευρώ. 

Η τοκογλυφία τώρα δικαιώνεται ;

Η θέσπιση του υπ' αρ. 1 κριτηρίου είναι η χαριστική βολή σε κάθε Νόμο Κατσέλη, σε κάθε Δίκαιο Προστασίας του δικαιώματος στη στέγη. Από την αρχή της κρίσης οι τράπεζες είχαν επιδοθεί στο αγαπημένο τους άθλημα να επιβαρύνουν είτε με τόκους και πανωτόκια, είτε με πάσης φύσεως έξοδα κάθε δάνειο που βρισκόταν σε καθυστέρηση, εκμεταλευόμενες είτε την άγνοια πολλών οφειλετών, είτε την αδιαφορία τους είτε κυρίως την αδυναμία τους να ασχοληθούν με την τακτοποίηση/ρύθμιση του δανείου ή έστω να αντικρούσουν νομικά τις διαρκώς εγειρόμενες και εγγραφόμενες αξιώσεις της τράπεζας.

Έξοδα που ακόμη και για ένα μικρό ποσό οφειλής εγγράφονταν σαν αξίωση, προστιθέμενα στους τόκους διπλασίαζαν την οφειλή μέσα σε ελάχιστο χρόνο. Σε αυτές τις περιπτώσεις θα προβλεφθεί κάποια νομική διάταξη επαναπροσδιορισμού της οφειλής κατόπιν αίτησης του οφειλέτη ακόμη και αν έχει παραγραφεί κάθε τέτοιο δικαίωμα; 

Η κυβέρνηση που τόσο "αγωνίζεται" για την προάσπιση του δικαιώματος στη στέγη δεν μπορεί να ανεχθεί αυτή την ντρίπλα των τραπεζιτών. Δεν μπορεί, νομιμοποιώντας την τοκογλυφία και τις απατεωνιές των τραπεζών, να επιτρέψει εκατοντάδες χιλιάδες σπίτια-πρώτες κατοικίες να γίνουν λάφυρα στα νύχια των τραπεζιτών προκειμένου να καλύψουν τη λεηλασία των καταθέσεων με τη φυγάδευση και κλοπή δεκάδων δις ευρώ. 

Η κυβέρνηση αύριο κιόλας ας νομοθετήσει το αξιόποινο της χρόνιας πρακτικής των τραπεζών να χρεώνουν στην πλειοψηφία των δανειοληπτών τις αρπαχτές των λίγων και εκλεκτών τους φίλων. Να νομοθετηθεί το χωρίς έξοδα και γραφειοκρατικές διαδικασίες  το κοσκίνισμα όλων των οφειλών των πλατιών κοινωνικών στρωμάτων.

Περιμένοντας τη διαμόρφωση του σχετικού νομοσχεδίου,  κανείς δεν μπορεί να ελπίζει.   Όχι μόνο γιατί χάνονται και με τη βούλα του κράτους τα υπόλοιπα περιουσιακά στοιχεία κάθε οφειλέτη (δεύτερη κατοικία, χωράφι, οικόπεδο, κ.λπ.) αλλά και αυτή η κεραμίδα που σκέπει όνειρα και κόπους μιας ζωής.

Θα επανέλθουμε...

Εγγυητές "κόκκινων δανείων"-Δικαστική απόφαση ελπίδα σε χιλιάδες εγγυητές .

πηγή: enikos.gr

Ελπίδα σε χιλιάδες εγγυητές “κόκκινων “ δανείων δημιουργούν δύο αποφάσεις του Εφετείου Αθηνών, οι οποίες όχι μόνον δικαιώνουν μια 60χρονη, με το σκεπτικό ότι κατά την υπογραφή της επιχειρηματικής σύμβασης δεν είχε πείρα από τέτοιου είδους δραστηριότητες αλλά αναστέλλουν τον πλειστηριασμό για το σύνολο της ακίνητης περιουσίας.

Πιο αναλυτικά, με την υπ’ αριθμόν 222/2019 απόφαση το αρμόδιο δικαστήριο κρίνει πως η εγγυήτρια “ δεν είχε πείρα από συναλλαγές και επιχειρηματικές δραστηριότητες ώστε να γνωρίζει τις δυσμενείς συνέπειες που θα είχε για την περιουσιακή κατάσταση η σύμβαση εγγύησης με τους τόσο ευπαθείς για αυτήν όρους και συμφωνίες”.

Στο πλαίσιο αυτό βάζει φρένο στα μέτρα αναγκαστικής εκτέλεσης γιατί “από το 2008 μέχρι και το 2013 η τράπεζα δεν προέβη σε σε καμία δικαστική ενέργεια για την επιδίωξη είσπραξης της απαιτήσεως της με αποτέλεσμα το ποσό των τόκων να αγγίζει τις 270.000 ευρώ ”.

“Οι περισσότεροι εγγυητές όταν υπέγραφαν τη τραπεζική σύμβαση δεν γνώριζαν ή δεν κατανοούσαν την ευθύνη που αναλάμβαναν και βεβαίως σε καμία περίπτωση δεν μπορούσαν να προβλέψουν τη σημερινή οικονομική κρίση και το ντόμινο που αυτή θα έφερνε σημειώνει ο δικηγόρος Δημήτρης Αναστασόπουλος που χειρίστηκε την υπόθεση.

Αναστολή αναγκαστικής εκτέλεσης

Παράλληλα με την υπ’ ‘αριθμ 196/2019 απόφαση αναστέλλονται οποιαδήποτε μέτρα αναγκαστικής εκτέλεσης, χαρακτηρίζοντας “παράνομο τον υπολογισμό των τόκων με ημερολογιακό έτος 360 ημερών αντί των 365 “ και πιθανολογώντας ότι “η αιτούσα θα υποστεί ανεπανόρθωτη βλάβη εάν αυτά προχωρήσουν διότι με τον επικείμενο πλειστηριασμό των κατασχεμένων ακινήτων –διαμερισμάτων της, αφενός θα απολέσει τα εκ της μισθώσεως των δύο εξ αυτών εισοδήματα που ,ελλείψει άλλων, είναι απολύτως αναγκαία για τη διατροφή τη δική της και του υπέργηρου συζύγου της που στερείται εισοδήματος, αφετέρου, θα απολέσει την κύρια κατοικία της, όπου διαμένει με το σύζυγο της”.

Να στραφούν κατά των πρωτοφειλετών, που σε αρκετές περιπτώσεις πρόκειται για συγγενικά –φιλικά πρόσωπα που αναγκάζονται πολλοί εγγυητές, οι οποίοι βρίσκουν τοίχο σε οποιαδήποτε προσπάθεια συνεργασίας.

“O εγγυητής πρέπει να κινητοποιείται και όταν οφειλέτης δεν πληρώνει με τη συνδρομή δικηγόρου να ζητά εξωδίκως από την τράπεζα, αυτό που είναι προς το συμφέρον του. Για παράδειγμα εάν θεωρεί ότι πως πρέπει το δάνειο να καταγγελθεί, για να στραφεί η τράπεζα κατά του οφειλέτη , καλό θα είναι να το κάνει”, τονίζει ο κ.Αναστασόπουλος.

Παρέμβαση ενημέρωσης στην Καλλιθέα κατά των πλειστηριασμών

Ενωτική Πρωτοβουλία κατά των Πλειστηριασμών:

Παρέμβαση ενημέρωσης στην Καλλιθέα κατά των πλειστηριασμών

-Τρίτη 12 Φλεβάρη, ώρα 16.00.-

Η κινητοποίηση γίνεται στα πλαίσια παρεμβάσεων ενημέρωσης 

στις γειτονιές της Αττικής κατά των πλειστηριασμών

Συνεταιρισμοί στέγασης: καλύπτουν ανάγκες και χτίζουν κοινότητες

Συνεταιρισμοί στέγασης: καλύπτουν ανάγκες και χτίζουν κοινότητες

Πηγή: Εφημερίδα των Συντακτών

Συντάκτης: Ιωάννα Σωτήρχου

Τον τρόπο με τον οποίο οι συνεταιρισμοί στέγασης μπορούν να ανταποκριθούν στις ανάγκες των κοινοτήτων με χαμηλό εισόδημα, προσφέροντας στους κατοίκους τους ένα καλύτερο μέλλον, αποκαλύπτει μελέτη του ερευνητικού ομίλου Housing Futures που δημοσιεύτηκε στο πολιτικό περιοδικό Red Pepper.

Αναλύοντας την οικονομική λογική πίσω από τους συνεταιρισμούς στέγασης, η μελέτη τεκμηριώνει το όφελος που προκύπτει από αυτή τη λύση, αναδεικνύοντας ταυτόχρονα και το κοινωνικό νόημα των συνεταιρισμών, που συμβάλλουν στην ανάπτυξη συνεκτικών και σταθερών κοινοτήτων.

Με κομβικό σημείο την προσιτότητα των στεγαστικών συμβολαίων, οι οικιστικές ανάγκες καλύπτονται επιτυγχάνοντας οικονομικές αποταμιεύσεις, ενώ ενισχύονται τα κοινωνικά δίκτυα, η τοπική δημοκρατία και τελικά η ποιότητα της ζωής των κατοίκων.

Πώς προάγεται η ευημερία; Στον αντίποδα των ιδιόκτητων σπιτιών που αποξενώνουν τους ανθρώπους από τη γύρω κοινότητα, καθώς αναζητούν εξατομικευμένες λύσεις στα προβλήματά τους, η συνεγκατάσταση δίνει δύναμη στους πολίτες, με τη δημιουργία κοινοτικών δεσμών και την ενίσχυση την αλληλεξάρτησης.

Οι συντάκτες του άρθρου επισκέφθηκαν μερικές εγκαταστάσεις συνεταιρισμών στέγασης προκειμένου να αντιληφθούν αυτήν την αίσθηση του λιγότερου απτού οφέλους από το συγκεκριμένο μοντέλο στέγασης, ώστε να έχουν χειροπιαστές αποδείξεις για τα θετικά της κοινής διαβίωσης, δηλαδή για την κοινωνική τους πλευρά.

Ο συνεταιρισμός είναι μια «στάση εναντίον του διαβρωτικού ατομικισμού», είναι μια διατύπωση που μεταφέρουν από το LILAC, στα Homes for Change, δύο μέλη του συνεταιρισμού που συνέκριναν τη δημοκρατική λήψη αποφάσεων με τις πρακτικές διαχείρισης σε ακίνητα στα οποία είχαν ζήσει στο παρελθόν κι όπου οι αποφάσεις λαμβάνονται συχνά με ελάχιστες διαβουλεύσεις.

Ετσι, οι κάτοικοι αισθάνονται αποξενωμένοι από τους αμειβόμενους υπαλλήλους που αποφασίζουν για τις κοινότητες και εντελώς αποκομμένοι από τους γείτονές τους, αναφέρουν.

Στον αντίποδα τοποθετούν τις δημοκρατικές διαδικασίες που καλλιεργούνται στους συνεταιρισμούς στέγασης και προσφέρουν πλατφόρμες τόσο για τις αποφάσεις σχετικά με την κοινότητα όσο και για τους κατοίκους ώστε να μπορούν να ακούνε άλλα μέλη, ενισχύοντας στους εταίρους την ιδέα ότι καθένας έχει φωνή και ότι όλοι έχουν ενδιαφέρον για τη λειτουργία της κοινότητας. «Παρόλο που εξακολουθούν να υπάρχουν διαφωνίες εντός των κοινοτήτων, αυτές οι διαδικασίες επιτρέπουν την εκδήλωση των ζητημάτων ελεύθερα και δίκαια».

Στη μελέτη αναδεικνύονται τα θέματα της διανομής των οικιστικών μονάδων για τη λειτουργία κάθε σχεδίου κατοικίας, ενώ τα συνδικάτα θέτουν τη λειτουργία της κοινότητας στο επίκεντρο των διαδικασιών, που βοηθούν να διασφαλιστεί ότι τα νέα μέλη έχουν παρόμοιες αξίες και καταλαβαίνουν τον τρόπο ένταξης στην υπάρχουσα κοινότητα. Γι' αυτό και μερικοί συνεταιρισμοί αναζητούν τις κοινωνικές αλληλεπιδράσεις με τα νέα μέλη προτού τους προσφέρουν μια κατοικία: προβλέπονται ειδικές δραστηριότητες, όπως είναι η συμμετοχή σε κοινοτικές συναντήσεις και εκδηλώσεις ώστε η κοινότητα να μπορεί να γνωρίσει πιθανά νέα μέλη και να εξασφαλίσει ότι κατανοούν τις αξίες της συνεταιριστικής διαβίωσης...

Αναγνωρίζεται η ποικιλομορφία, η ύπαρξη μελών από έναν πλούτο διαφορετικού υπόβαθρου, καθώς οι διαφορετικοί άνθρωποι έφεραν νέες προοπτικές, ιδέες και δεξιότητες, που προσφέρουν βάθος και κατανόηση στη συνύπαρξη. Κομβικό σημείο στη σύσφιγξη των σχέσεων μεταξύ των κατοίκων αποτελούν οι κοινόχρηστοι χώροι, ενώ ακόμα και η αρχιτεκτονική στην κατασκευή -το ότι όλα κοιτάζουν προς τα μέσα- σε ορισμένους συνεταιρισμούς υπενθυμίζει στους ανθρώπους την ευρύτερη κοινότητα στην οποία ανήκουν.

Κοινωνική αλληλεγγύη

Ομως δεν είναι μόνο οι χώροι της κοινότητας: υπάρχουν και παραδείγματα κοινωνικής αλληλεγγύης, όπως η δημιουργία ενός μετοχικού ταμείου που λειτουργεί σαν ένα δίχτυ ασφαλείας και στο οποίο συνεισφέρει όλος ο συνεταιρισμός έτσι ώστε αν ένα μέλος μείνει χωρίς εισόδημα, το ταμείο να του επιτρέπει να παραμείνει στον συνεταιρισμό.

Ο ίδιος συνεταιρισμός (LILAC) εξασφαλίζει επίσης την περιοδική ανακαίνιση όλων των διαμερισμάτων, πραγματώνοντας μια αμοιβαία υποστήριξη μεταξύ των μελών της κοινότητας, ένα μοντέλο που έχει δημιουργήσει μια μικρογραφία κράτους πρόνοιας.

Στο άρθρο γίνεται λόγος για τις προσπάθειες δημιουργίας συνεταιριστικών μοντέλων στέγασης σε μεγαλύτερη κλίμακα.

Για παράδειγμα το Rochdale Borough Homes (RBH), που αρχικά διαχειριζόταν τις 13.000 κατοικίες της τοπικής αυτοδιοίκησης, έχει γίνει πρόσφατα φορέας κοινωνικών παροχών. Το μοντέλο επιτρέπει τόσο στους υπαλλήλους όσο και στους κατοίκους να πληρώσουν για να γίνουν μέλη και συνιδιοκτήτες και να εκλέξουν ένα αντιπροσωπευτικό όργανο που επιβλέπει το έργο της εκτελεστικής εξουσίας: σύμφωνα με τις πιο πρόσφατες διαθέσιμες πληροφορίες, το 35% των ενοικιαστών έχουν γίνει μέλη.

Με στόχο την ενθάρρυνση της συνεργασίας μεταξύ του προσωπικού και των ενοικιαστών, το μοντέλο έχει σχεδιαστεί για να αντιμετωπίσει τις καταναλωτικές κουλτούρες που καθιστούν τους ενοικιαστές παθητικούς δέκτες υπηρεσιών από απομακρυσμένους παρόχους. Ετσι, αποτελεί ένα βήμα προς την κατεύθυνση οι ενοικιαστές να μπορούν να επηρεάσουν τις αποφάσεις εκείνων που διαχειρίζονται τις γειτονιές τους.

«Ωστόσο, θα είναι ενδιαφέρον να δούμε αν ένα τέτοιο τεράστιο μοντέλο μπορεί να αναπτύξει την ίδια αίσθηση κοινότητας που έχουν δημιουργήσει οι μικρότεροι συνεταιρισμοί» αναφέρει το άρθρο.

Εχοντας καταγεγραμμένη την εμπειρία των κοινωνικών οφελών, το δημοσίευμα καταλήγει: «Είναι καιρός οι συνεργατικές κατοικίες να λάβουν ουσιαστική πολιτική στήριξη».

Πλούταρχος, Περί του μη δειν δανείζεσθαι

Χρυσοκέντητο μανίκι, βραχιόλια και δαχτυλίδι: το κομμένο χέρι και η παλάμη μίας εύπορης κυρίας περίπου σύγχρονης του Πλούταρχου. Ζωγραφισμένος γυψόλιθος, 2ος-3ος αι. Αρχαιολογικό Μουσείο Παλμύρας.

Πλούταρχος, Περί του μη δειν δανείζεσθαι

Ένα άκρως επίκαιρο κι εξαιρετικά ενδιαφέρον δοκίμιο του Πλούταρχου που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Νεφέλη με τίτλο Οι Συμφορές του δανεισμού. Μετάφραση (μεταφορά στα νεοελληνικά) και σχόλια Πολυξένη Παπαπάνου.

πηγή: Πολιτιστική Εταιρεία Πανόραμα

«…Θέλω να δείξω σε όσους σπεύδουν απερίσκεπτα να δανειστούν πόση ντροπή φέρνει μια τέτοια πράξη, και πόση στέρηση της ελευθερίας. Καθώς, επίσης, ότι ο δανεισμός είναι πράξη υπέρτατης αφροσύνης και μαλθακότητας. Έχεις; Μη δανείζεσαι, γιατί δεν σου λείπουν. Δεν έχεις; Μη δανείζεσαι γιατί δεν θα ξεπληρώσεις το χρέος σου…».

Οι Συμφορές του δανεισμού («Περί του μη δειν δανείζεσθαι») ανήκουν στα Ηθικά του Πλούταρχου. Η ιδιαίτερη ζέση με την οποία ο, συνήθως ήπιος και χαμηλών τόνων, συγγραφέας τους επιδίδεται στην κατακεραύνωση του φαινομένου του αλόγιστου δανεισμού (από την πλευρά των οφειλετών), καθώς και της απληστίας και της βαναυσότητας των πιστωτών, στρέφοντας εναντίον τους όλο το ρητορικό του οπλοστάσιο, οδήγησε αρχικά τους μελετητές να αμφισβητήσουν την πατρότητα του κειμένου και στη συνέχεια να το θεωρήσουν νεανική ρητορική άσκηση, εκλαμβάνοντας τη φλόγα του ως juvenilis ardor.

Η νεότερη έρευνα, ωστόσο, έχει καταδείξει ότι πρόκειται για έργο της ώριμης περιόδου του Πλούταρχου, και συγκεκριμένα για ομιλία γραμμένη το νωρίτερο το 92, αν όχι πολύ αργότερα. Πιθανότατα εκφωνήθηκε στην Αθήνα, που, όπως κι άλλες ελληνικές πόλεις, μαστιζόταν από τις συνέπειες της υπερχρέωσης σε εγχώριους, αλλά κυρίως ξένους, ως επί το πλείστον Ιταλούς, πιστωτές και στους αντιπροσώπους τους. Ο Πλούταρχος, με μεγάλη ευαισθησία, φωτίζει ένα σοβαρότατο και πολυδιάστατο πρόβλημα της εποχής του. Συγχρόνως κατορθώνει, χάρη στην αμεσότητα, την ψυχολογική οξυδέρκεια, το (ενίοτε μαύρο) χιούμορ και το πάθος του, να μην αφήνει αδιάφορο ούτε τον αναγνώστη των δικών μας ημερών – κάθε άλλο.

Τα αμαρτήματα του καταναλωτισμού, της βουλιμίας και της απερισκεψίας, της ροπής στον πολυτελή βίο αλλά και της ανωριμότητας μοιάζουν διαχρονικά και κανείς δεν μπορεί να επικαλεσθεί άγνοια, εφόσον ο σοφός παππούς από την Χαιρώνεια τα είχε εντοπίσει και στηλιτεύσει πριν από 1.900-1.920 χρόνια.

«Κι όμως οι οφειλέτες ανέχονται τις πιέσεις των δανειστών, ανέχονται να καταβάλλουν φόρο υποτέλειας, να γίνονται σκλάβοι, να εξαπατώνται. Και υπομένουν, όπως ο Φινέας, να τους κλέβουν και να τους λεηλατούν φτερωτές Άρπυιες, που τους αρπάζουν την τροφή χωρίς καν να περιμένουν να έρθει η ώρα …».

Ο Πλούταρχος (περίπου 45 – περίπου 120 μ.Χ.) καταγόταν από αριστοκρατική οικογένεια της Χαιρώνειας της Βοιωτίας, όπου γεννήθηκε κι έζησε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του. Έζησε δηλαδή τα παιδικά κι εφηβικά του χρόνια επί Κλαύδιου και Νέρωνα, ενηλικιώθηκε τον καιρό που ο Νέρωνας έκανε το περίφημο ταξίδι του στην Ελλάδα (το 67), ανδρώθηκε επί Βεσπασιανού και έζησε το υπόλοιπο της ζωής του επί Δομιτιανού, Νέρβα και Τραϊανού. Ίσως να πρόλαβε και τα πρώτα χρόνια της ηγεμονίας του Αδριανού (117-138).

Φοίτησε στην Ακαδημία των Αθηνών, ασχολήθηκε με την φιλοσοφία και τα μαθηματικά κι ήταν βαθιά επηρεασμένος από τον πλατωνισμό. Ταξίδεψε στην Ελλάδα, στην Αίγυπτο, στη Μικρά Ασία και την Ιταλία, κάνοντας διαλέξεις. Επισκέφθηκε τουλάχιστον δύο φορές την Ρώμη, μεταξύ 72 και 92, όπου συνδέθηκε με κύκλους του αυτοκρατορικού περιβάλλοντος. Έχαιρε μεγάλου σεβασμού και τιμήθηκε με διάφορα δημόσια αξιώματα. Επί «πολλάς πυθιάδας», τουλάχιστον είκοσι χρόνια, διετέλεσε πρωθιερέας στο Ιερό του Απόλλωνα στους Δελφούς (υπάρχει ένα γλυπτό πορτραίτο του στο Μουσείο των Δελφών).

Έμεινε γνωστός ως ο μεγάλος βιογράφος της αρχαιότητας, χάρη στους πενήντα (από τους οποίους σώζονται οι 48) Βίους παραλλήλους επιφανών Ελλήνων και Ρωμαίων, τους οποίους παρουσιάζει κατά ζεύγη. Το έργο του περιλαμβάνει επιπλέον περίπου διακόσια (σώζονται 78) κείμενα ποικίλης θεματολογίας, δοκίμια, ομιλίες και διαλόγους, στο σύνολο των οποίων δόθηκε πολύ αργότερα ο λανθασμένος και παραπλανητικός τίτλος Ηθικά. Στην θρησκειολογική ομάδα των Ηθικών εντάσσεται κι ένα πολύ ενδιαφέρον σύγγραμμα, το «Περί Ίσιδος και Οσίριδος», που αποτελεί πολύτιμη μαρτυρία για την αιγυπτιακή μυστηριακή λατρεία και τον συγκερασμό της με ορισμένες ελληνικές ιδέες. Στην ίδια ομάδα ανήκουν και οι λεγόμενοι «Πυθικοί διάλογοι» οι οποίοι αναφέρονται σε θέματα σχετικά με το Μαντείο των Δελφών, τις προφητείες και τη μορφή της λατρείας.

Η επίδραση που άσκησε το έργο του Πλούταρχου ήταν τεράστια. Έχει γραφτεί ότι μέσα από αυτό έχουμε όλοι οι μεταγενέστεροι γνωρίσει την ελληνική και ρωμαϊκή αρχαιότητα. Ειδικά μεταξύ του 16ου και 18ου αιώνα, η διάδοσή του στους μορφωμένους ευρωπαϊκούς κύκλους δεν απείχε εκείνης της Βίβλου. Στους θαυμαστές του και σ’ εκείνους που άντλησαν από το έργο του κατά τους τελευταίους αιώνες συγκαταλέγονται: ο Έρασμος, που μετέφρασε στα λατινικά και αφιέρωσε στον Ερρίκο Η΄ το «Πώς αν τις διακρίνοιε τον κόλακα του φίλου»• ο Μονταίν, που εμπνεύστηκε τις Δοκιμές του από τα Ηθικά• ο Σαίξπηρ, που βάσισε στους Βίους τις ρωμαϊκές τραγωδίες του (όπως για παράδειγμα το θεατρικό «Ιούλιος Καίσαρ»)• ο Ρουσσώ και ο Γκαίτε, που κατέτασσαν τον Πλούταρχο στους αγαπημένους τους συγγραφείς• ο Μπετόβεν, που τον εκτιμούσε όσο και τον Όμηρο κι αναζήτησε στο έργο του στήριγμα όταν έχανε την ακοή του• ο Έμερσον και οι υπερβατιστές• ο Καβάφης, στο «Απολείπειν ο Θεός Αντώνιον», στους «Αλεξανδρινούς βασιλείς» και σε πολλά άλλα ποιήματα, ενώ οι Βίοι παράλληλοι ήταν το αγαπημένο ανάγνωσμα του Ναπολέοντα.

Η μελέτη του Πλούταρχου εγκαταλείφθηκε τον 19ο αιώνα, κυρίως επειδή το έργο του αποδεικνυόταν αναξιόπιστο για την ιστορική ανασύνθεση του ελληνορωμαϊκού παρελθόντος. Εντούτοις ο ίδιος δεν ενδιαφερόταν τόσο για την ιστορική ακρίβεια, όσο για τον χαρακτήρα και την ψυχολογία των ηρώων του, καθώς και για την ηθική διάσταση των πράξεών τους. Κατά τις τελευταίες δεκαετίες του 20ού αιώνα, το ενδιαφέρον για το έργο του αναζωπυρώθηκε ως έναν βαθμό, περιορίστηκε όμως κυρίως στην ακαδημαϊκή κοινότητα.

[Πήραμε τα περισσότερα στοιχεία από το κατατοπιστικό κείμενο της Πολυξένης Παπαπάνου στο οπισθόφυλλο του βιβλίου που, καθώς ήταν αναμενόμενο, είχε μεγάλη απήχηση στο αγοραστικό κοινό (εκδόσεις Νεφέλη). Ελπίζουμε πως η φωτογραφία που διαλέξαμε από το Αρχείο μας για να συνοδεύσει τα περί δανεισμού, αυτό το χρυσοστόλιστο αλλά κομμένο χέρι μίας Παλμυρινής κυρίας που προτάσσει την παλάμη της, να καταδεικνύει επιτυχώς την ουσία του κειμένου. Πάντως, το ερώτημα «σε τι χρησιμεύει η ιστορική γνώση» παραμένει αναπάντητο.]